چكيده: مقاله تنوع رويكردها، نگاه‌ها متفاوت به جنگ عراق و ايران را مورد توصيف و تبيين قرار داده است. جنگ تحميلي، به رغم برد بين‌المللي، منطقه‌اي و ملي و تاثير ژرفي كه در تعميق و حفظ انقلاب اسلامي داشته است، در عرصه سياست كمتر مورد مطالعه قرار گرفته و در آثاري هم كه منتشر شده، نفي آن بيشتر از بيان چيستي و نيز عظمت‌هاي اين ميراث بزرگ ملي و ديني بوده است. اين نوشته به اجمال و در يك دسته‌بندي كلي به رويكردهاي مختلف در برابر جنگ پرداخته و بر هر يك شرح كوتاهي تحرير نموده است. بايد توجه نمود كه به رغم احصاء رويكردها در اين مقاله، به دليل وجود عنصر نفي در فرهنگ سياسي نخبگان و مواجهه آنها با اغلب مسائل از اين منظر و نيز بعد امنيتي مسائل دوران دفاع، ادبيات موجود از غناي چنداني برخوردار نيست. از اين رو رويكردهاي مذكور نيز به مدارك تجربي فراوان مستند نمي‌باشند. طبيعي است با ورود اهل سياست به اين بازي، امكان دسته‌بندي‌هاي عيني و دقيق‌تر ميسر خواهد بود. از نظر نگارنده، ورود اهل عمل به اين عرصه، نياز حوزه بررسي و نقد دوران دفاع است كه به دور از هر گونه مسائل خطي، دستاوردهاي آن در خدمت منافع ملي و پيشرفت كشور باشد.

چكيده: اين نوشتار تلاش مي‌كند تا از سياستهاي تسليحاتي منطقه‌ي حساس خاورميانه، تصويري روشن ارائه دهد. از آنجا كه در اين منطقه كشورهاي نسبتا زيادي قرار دارند، مقاله‌ي حاضر در صدد است تا سياست‌هاي تسليحاتي را در سه حوزه مطالعاتي خردتر بررسي كند. اين حوزه‌ها عبارتند از: حوزه خليج‌فارس (ايران، عراق و كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس) حوزه‌ اسرائيل – عربي (اسرائيل، مصر، سوريه، اردن و لبنان) و حوزه‌ كشوري تركيه. نقطه عزيمت در بررسي هر كدام از حوزه‌هاي ياد شده، مطالعه‌ي تهديدات امنيتي و چالش‌هايي است كه كشورهاي واقع در اين حوزه‌ها با آن مواجه‌اند، مفروض نهفته‌ي اين تحقيق، اين است كه تامين امنيت از اولويت‌هاي اصلي كشورهاي واقع در منطقه خاورميانه است. از اين رو، بسياري از كشورهايي كه فشار بيشترين بار هزينه‌هاي دفاعي را بر اقتصادشان تحمل مي‌‌كنند، از كشورهاي خاورميانه‌اند. عربستان، عمان، كويت، بحرين، اسراييل؛ تركيه و سوريه از جمله اين كشورها هستند. بيشتر اين هزينه‌ها، صرف برنامه‌ها و سياست‌هاي تسليحاتي كشورهاي خاورميانه مي‌شود؛ برنامه‌ها و سياست‌هايي كه بر نوسازي و بهسازي تسليحات قديمي و خريد سيستم‌هاي تسليحاتي جديد و آموزش نحوه‌ي استفاده از آن تاكيد دارد.

چكيده: دولت‌هاي ملي به عنوان بازيگران اصلي روابط بين‌الملل و سياست بين‌الملل، وقتي در صحنه‌ي محيط عملياتي قرار مي‌گيرند، براي تأمين منافع ملي خويش، رفتار سياسي خاصي از خود بروز مي‌دهند كه اين رفتار همواره تحت تأثير متغيرهاي داخلي و خارجي قرار دارد. برخي دولت‌ها به لحاظ موقعيت جغرافيايي، نوع اهداف و استراتژي ملي و تحت تأثير چالش‌هاي امنيتي، رفتار تهاجمي خاصي را پيشه مي‌كنند كه مي‌توان آن را در چارچوب تئوري‌هاي «جيمز روزنا» نوعي رفتار براساس «انطباق تهاجمي» توصيف كرد. اسراييل به علت عدم مشروعيت منطقه‌اي و بين‌المللي، رفتار سياست خارجي خود را در اين راستا تعريف كرده و استراتژي كلان خود را استراتژي نظامي و دفاعي قرار داده است. در سياست بين‌الملل امنيتي، «انطباق تهاجمي» خود نوعي استراتژي دفاعي است.

چكيده: در نوشتار حاضر، نقطه‌ي عزيمت نويسنده، پذيرش اين مفروض است كه جهاني شدن علاوه بر ايجاد تهديداتي در خارج از مرزها، در داخل مرزها (از نظر امنيتي) نيز موجب بروز مسائلي چند مي‌شود. از اين نظر، جهاني شدن متغيري مستقل است كه از هر دو سطح فروملي و فراملي، نظام‌هاي سياسي را تحت تأثير قرار مي‌دهد. اما جهاني شدن صرفاً تهديد نيست، بلكه مي‌تواند شامل فرصت نيز باشد. چگونگي برخورد با جهاني شدن، از نظر تهديد يا فرصت بودن، بستگي به نگرش دولتمردان و مردم يك كشور نسبت به مقوله‌ي فوق دارد. نويسنده، تهديدها و آسيب‌پذيري‌هاي امنيتي را از چند منظر مختلف، نظير تهديد حاكميت سياسي، مرجعيت‌زدايي از دولت و افول مشروعيت آن به عنوان تنها مرجع امنيت، فروريزي مرزهاي ملي، افزايش تنوع منابع تهديد، گسترش دايره تهديدات و تضعيف توان پاسخ‌گويي به آنها را مورد توجه قرار مي‌دهد. در بخش‌هايي از مقاله نيز رابطه‌ي جهاني شدن و امنيت انساني مورد مطالعه قرار مي‌گيرد. نگارنده معتقد است كه به واسطه‌ي دستيابي گروه‌ها و دولت‌هاي ناراضي به ابزارهاي جديد ناشي از جهاني شدن، ميزان خشونت عليه افراد و قاچاق انسان‌ها افزايش پيدا كرده است. تخريب محيط زيست، شيوع بيماري‌هاي مسري، گسترش بيماري‌هاي شغلي ناشي از كارخانجات الكترونيكي و شيميايي، توسعه‌ي فناوري مواد مخدر و وقوع منازعاتي چند بر سر منابع طبيعي، از ديگر تهديدات جهاني شدن هستند كه مستقيم يا غير مستقيم، امنيت انساني را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهند. اين نگاشته، به فرصت‌هاي ناشي از جهاني شدن اشاره دارد و اين فرصت‌ها را در سه سطح دولت‌ها، جوامع و بشريت مورد توجه قرار مي‌دهد. مقاله در تحليل نهايي خود، ‌با توجه به نكات مذكور، به اين ابهام نيز پاسخ مي‌دهد كه "آيا جهاني شدن براي كشور فرصت تلقي مي‌شود يا تهديد؟!" در عصر كنوني، ما با يك موج كوبنده‌ي اجتناب‌ناپذير، به نام جهاني شدن مواجه‌ايم؛ اما اين موج چه تعريفي دارد؟ بُعد جديد و متفاوت آن كدام است؟ آيا اين موج جهان را ناامن مي‌كند يا به امنيت آن مي‌افزايد؟ و دولت‌ها براي مقابله با چالش‌هاي آن چه مي‌توانند بكنند؟ الن. ال. فراست1

چكيده: روابط ايران و مصر از اوايل پيروزي انقلاب اسلامي ايران همواره دچار التهاب، شكنندگي و در مواردي بحران‌زا بوده است. اين روابط تاكنون تحت‌تأثير مؤلفه‌هاي نسبتاً مشخصي قرار داشته است كه عمدتاً نقش بازدارندگي و تأثير منفي در روابط دو كشور را ايفا نموده است. بي‌شك كمك‌هاي گسترده‌ي نظامي و تسليحاتي مصر به عراق و حضور نيروهاي مصري، دوشادوش عراقي‌ها در جنگ عليه ايران عامل منفي و تأثيرگذار بر روابط دو كشور بوده است. مصر كه از زمان عقد قرارداد كمپ ديويد و شناسايي اسراييل در جهان عرب در انزوا به سر مي‌برد با شركت در جنگ ايران و عراق قادر بود خود را از انزواي سياسي خارج كند. اما اين حمايت زمينه را براي تيرگي بيشتر روابط ايران و مصر فراهم نمود. نگارنده علاوه بر بررسي نقش مصر در جنگ ايران و عراق به ميزان و چگونگي كمك‌هاي نظامي و تسليحاتي اين كشور به عراق طي جنگ تحميلي مي‌پردازد.